Νίκος Καββαδίας Federico Garcia Lorca

Ανέμισες για μια στιγμή το μπολερό

και το βαθύ πορτοκαλί σου μεσοφόρι.

Αύγουστος ήτανε δεν ήτανε θαρρώ,

τότε που φεύγανε μπουλούκια οι Σταυροφόροι.

Παντιέρες πάγαιναν του ανέμου συνοδιά

και ξεκινούσαν οι γαλέρες του θανάτου.

Στο ρογοβύζι ανατριχιάζαν τα παιδιά

κι ο γέρος έλιαζε ακαμάτης, τ’ αχαμνά του.

Του ταύρου ο Πικάσο ρουθούνιζε βαριά

και στα κουβέλια τότε σάπιζε το μέλι.

Τραβέρσο ανάποδο – πορεία προς το Βοριά.

Τράβα μπροστά -ξοπίσω εμείς- και μη σε μέλει.

Κάτου απ’ τον ήλιο αναγαλλιάζαν οι ελιές

και φύτρωναν μικροί σταυροί στα περιβόλια.

Τις νύχτες στέρφες απομέναν οι αγκαλιές

τότες που σ’ έφεραν, κατσίβελε, στη μπόλια.

Ατσίγγανε κι Αφέντη μου, με τι να σε στολίσω;

Φέρτε το μαυριτάνικο σκουτί το πορφυρό.

Στον τοίχο της Καισαριανής μας φέραν από πίσω

κι ίσα έν’ αντρίκειο ανάστημα ψηλώσαν το σωρό.

Κοπέλες απ’ το Δίστομο φέρτε νερό και ξίδι.

Κι απάνω στη φοράδα σου δεμένος σταυρωτά

σύρε για κείνο το στερνό στην Κόρδοβα ταξίδι,

μέσ’ απ’ τα διψασμένα της χωράφια τ’ ανοιχτά.

Βάρκα του βάλτου ανάστροφη, φτενή, δίχως καρένα.

Σύνεργα που σκουριάζουνε σε γύφτικη σπηλιά.

Σμάρι κοράκια να πετάν στην ερήμην αρένα

και στο χωριό να ουρλιάζουνε τη νύχτα εφτά σκυλιά.

Στίχοι: Νίκος Καββαδίας
Μουσική: Θάνος Μικρούτσικος
Εκτέλεση: Γιάννης Κούτρας

LP|: Σταυρός του Νότου

Το ποίημά του Νίκου Καββαδία με τιτλο Federico Garcia Lorca είναι αφιερωμένο στον ομώνυμο Ισπανό ποιητή και δραματουργό, που δολοφονήθηκε από φασίστες κατά τη διάρκεια του ισπανικού εμφυλίου πολέμου σε ηλικία μόλις 38 χρονών. Ο Καββαδίας εξέφρασε με αυτό το ποίημα τον θαυμασμό  αλλά και τη λύπη και τη διαμαρτυρία γι’ αυτήν τη βίαιη απώλεια στον μεγάλο αγωνιστή και σπουδαίο λογοτέχνη και Ανθρωπο Lorca. 

Ο θάνατος του μεγάλου Ισπανού ποιητή Λόρκα από τους φρανκιστές (19 Αύγ. 1936) τον συγκλονίζει: «Κι απάνω στη φοράδα σου δεμένος σταυρωτά... / μέσα από τα διψασμένα της χωράφια τ' ανοιχτά...».

«Κοπέλες απ’ το Δίστομο, φέρτε νερό και ξίδι..» Αναφορά του ποιητή στη Σφαγή του Διστόμου. Ένα από τα πιο αποτρόπαια εγκλήματα των Ναζί στην κατεχόμενη Ελλάδα. Το Δίστομο πυρπολήθηκε και 218 κάτοικοι (114 γυναίκες και 104 άνδρες) εκτελέστηκαν απάνθρωπα. Ανάμεσά τους 45 παιδιά και 20 βρέφη.

«Στον τοίχο της Καισαριανής μας φέραν από πίσω
κι ίσα έν’ αντρίκειο ανάστημα ψηλώσαν το σωρό.» Αναφορά στην εκτέλεση στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής 200 κομμουνιστών.

Το ποίημα αποτελείται από επτά τετράστιχες στροφές, που ακολουθούν το μέτρο και τη ρίμα της ισπανικής ρομάντζας, μιας παραδοσιακής μορφής λαϊκής ποίησης. 

Ο ποιητής χρησιμοποιεί εικόνες και σύμβολα που θυμίζουν την ποίηση του Λόρκα, όπως η σελήνη, η νύχτα, η θάλασσα, το αίμα, το λουλούδι, ο χρόνος, ο θάνατος. Το ποίημα είναι γεμάτο από συναισθήματα και αντιθέσεις: αγάπη και μίσος, φως και σκοτάδι, ζωή και θάνατος, χαρά και λύπη, ελπίδα και απελπισία. 

Ο ποιητής δείχνει τη συμπάθειά του για τους καταπιεσμένους και τους εξεγερμένους, αλλά και την αγωνία του για τη μοίρα του κόσμου.

Ο Νίκος Καββαδίας (1910-1975) ήταν ένας από τους πιο σημαντικούς και πρωτότυπους ελληνικούς ποιητές του 20ού αιώνα. Γεννήθηκε στην Κέρκυρα, αλλά μεγάλωσε στον Πειραιά. Από μικρή ηλικία είχε πάθος για τη θάλασσα και τα ταξίδια και αργότερα έγινε ναυτικός. Το επάγγελμά του του επέτρεψε να γνωρίσει διάφορους πολιτισμούς και να βιώσει περιπέτειες, αλλά και μοναξιές και απογοητεύσεις. Η ποίησή του αντανακλά την εμπειρία του ως ναυτικού, αλλά και την ευαισθησία, τη φαντασία και τη μελαγχολία του. Χρησιμοποίησε συχνά συμβολικές εικόνες, όπως το φως, το σκοτάδι, τη φωτιά, τη νύχτα, τη σελήνη, τη θάλασσα, τους λιμένες, τους περιθωριακούς χαρακτήρες και τους μύθους.