Εν κατακλείδι Παύλος Σιδηρόπουλος

Και τώρα φίλοι μου είναι αργά

Μια καληνύχτα στη μαμά

και λίγη στάχτη στα μαλλιά
Καιρός να πούμε αντίο. 

Σκεπάσαμε όλους τους νεκρούς
Με αρρωστιάρικους ψαλμούς
Κλόουν με σοβαρούς σκοπούς
Γυμνοί μέσα στο κρύο. 

Κατά τα άλλα εσείς που εισαστε υγιείς

και αξιοπρεπείς
Βοηθήστε μας και λίγο.
Δώστε μας πνοή στέγη και τροφή
Μια ιδέα στεγανή
Που να μην μπάζει κρύο.
 
Πουλάμε σώμα και ψυχή

 Δώστε μας λίγη προσοχή
Στα υπόγεια μαύροι ποντικοί
Λουφάζουνε δύο-δύο. 

Παίρνουμε σβάρνα τους γιατρούς
Αδύνατοι μπροστά στους δυνατούς
Και συναντάμε ξέμπαρκους Θεούς
Που χάσανε το πλοίο.

Κατά τα άλλα εσείς που σαστε υγιείς
Και αξιοπρεπείς
βοηθήστε μας και λίγο.
Δώστε μας πνοή στέγη και τροφή
Μια ιδέα στεγανή
Που να μην μπάζει κρύο. 

Έχοντας γνωρίσει τον Παύλο και ξέροντας τα τραγούδια του
έκανα μια ανάλυση των στίχων ενός συγκλονιστικού τραγουδιού
απο τον δίσκο φλου που κυκλοφόρησε το 1979

Αυτοί οι στίχοι είναι από το τραγούδι "Εν Κατακλείδι" του Παύλου Σιδηρόπουλου με το συγκρότημα Σπυριδούλα, και βρίσκονται στο άλμπουμ Φλου που κυκλοφόρησε το 1979. Περιγράφουν την απελπισία και την αδυναμία των εθισμένων στα ναρκωτικά. Οι στίχοι περιγράφουν την κατάσταση απόγνωσης και απομόνωσης, που βρίσκονται οι εθισμένοι ενώ η κοινωνία δείχνει αδιαφορία και αναισθησία έναντι της κατάστασής τους. Ο δίσκος αυτός θεωρείτε ορόσημο στην Ελληνική ροκ σκηνή. Μερικά από τα νοήματα που μπορεί να έχουν οι στίχοι είναι:

«Μια καληνύχτα στη μαμά»: Μια αποχαιρετιστήρια φράση, που δείχνει ότι δεν υπάρχει ελπίδα για το μέλλον, και ότι είναι έτοιμος να πεθάνει ή να φύγει.
Αρχικά, ο τραγουδιστής εκφράζει την απογοήτευσή του και το γεγονός ότι ήρθε η ώρα να πει αντίο. 

«Και λίγη στάχτη στα μαλλιά»: Αναφέρεται στη μητέρα του και την αφήνει με μια λεπτή στάχτη από τσιγάρο στα μαλλιά της, υπονοώντας το γεγονός ότι πέθανε. Μια εικόνα που περιγράφει το πένθος. Υπάρχει ένας λαός που σε σημάδι πένθους έβαζε στάχτη στα μαλλιά. Αυτός ο λαός είναι οι Εβραίοι, που σύμφωνα με την παράδοσή τους, όταν κάποιος πέθαινε, οι συγγενείς και οι φίλοι του τράβαγαν τα ρούχα τους, έβγαζαν τα παπούτσια τους και έβαζαν στάχτη στο κεφάλι τους. Αυτό ήταν ένας τρόπος να εκφράσουν τη λύπη και τη μετάνοιά τους, και να δείξουν ότι είναι πρόθυμοι να αφήσουν πίσω τους τη χαρά και την απόλαυση της ζωή. Μπορεί να είναι δυνατόν, λοιπόν, ότι ο Παύλος Σιδηρόπουλος χρησιμοποίησε αυτήν τη φράση για να δώσει μια βιβλική αναφορά στο τραγούδι του, και να δείξει ότι αποχαιρετά μια εποχή που πέθανε, και ότι είναι έτοιμος να απομονωθεί από την κοινωνία. Μπορεί να είναι και μια μεταφορά για τη σχέση του με τα ναρκωτικά, που του προκάλεσαν πόνο και απώλειες.

«Σκέπασαμε όλους τους νεκρούς / με αρρωστιάρικους ψαλμούς»: Μια κρίση για την υποκρισία και τη λήθη που επικρατούν στην κοινωνία, που αγνοεί ή δυσφημεί τους νεκρούς, και τους «θάβει» με φθηνές προσευχές. Οι στίχοι περιγράφουν την κατάσταση των εθισμένων στα ναρκωτικά. Αναφέρονται στον τρόπο με τον οποίο οι νεκροί καλύπτονται με ψαλμούς που σχετίζονται με την αρρώστια και την ανελέητη κατάντια. 

«Κλόουν με σοβαρούς σκοπούς / γυμνοί μέσα στο κρύο»: 

Επίσης, χρησιμοποιείται η εικόνα των κλόουν με σοβαρούς σκοπούς που είναι γυμνοί μέσα στο κρύο, για να απεικονίσουν τη δυστυχία και την απομόνωση των εθισμένων.

«Πουλάμε σώμα και ψυχή / δώστε μας λίγη προσοχή»: Μια δήλωση της απώλειας της αξιοπρέπειας και της ταυτότητας, που προκύπτει από τη φτώχεια, την εκμετάλλευση, την απόγνωση που συνεπάγετε με την εξάρτηση. Πουλάμε το σώμα και τη ψυχή μας για να επιβιώσουμε,  ζητωντας λίγη προσοχή από τους άλλους, που δεν νοιάζονται γι’ μας. Αναφέρεται στην πώληση του σώματος και της ψυχής των εθισμένων για την επιβίωσή τους. 

«Στα υπόγεια μαύροι ποντικοί / λουφάζουνε δυο-δυο»: Μια εικόνα που περιγράφει τη μοναξιά και τη απομόνωση, που βιώνουν. Ο Παύλος συγκρίνει τους εθισμένους στα ναρκωτικά με μαύρους ποντικούς, που κρύβονται στα υπόγεια, και δεν έχουν φως, αέρα, ελπίδα. Λέει ότι λουφάζουν δύο-δύο, περιμένοντας να περασει ο κίνδυνος και τα στερητικά

«Κατά τα άλλα εσείς / που σαστε υγιείς και αξιοπρεπείς / βοηθήστε μας και λίγο / Δώστε μας πνοή / στέγη και τροφή / μια ιδέα στεγανή / που να μην μπάζει κρύο»: Μια ειρωνική και προκλητική πρόσκληση/προσφώνηση προς τους υπόλοιπους.. Στους «καλούς» πολίτες που δεν έχουν πρόβλημα με τα ναρκωτικά, και που θεωρούν ότι είναι υγιείς και αξιοπρεπείς. Λέει ότι αυτοί οι άνθρωποι δεν βοηθάνε καθόλου, αλλά αδιαφορούν ή κρίνουν τους εθισμένους. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι λίγη βοήθεια, λίγη συμπόνια, λίγη αλληλεγγύη. Στη συνέχεια, ο τραγουδιστής καλεί την υγιή και αξιοπρεπή κοινωνία να βοηθήσει όσους βρίσκονται σε αυτήν την κατάσταση. Ζητάει αέρα, στέγη, τροφή και μια ιδέα που να μην επιτρέπει το κρύο να διολισθήσει μέσα τους. Μια απλή και συγκλονιστική δήλωση των βασικών ανθρώπινων αναγκών, που δεν καλύπτονται από τη σύγχρονη κοινωνία. Ζητάει να  ζήσουμε με αξιοπρέπεια, να έχουμε μια φωνή, μια στέγη, μια τροφή, και μια ιδέα, δηλαδή μια ιδεολογία, μια πίστη, μια ελπίδα, που να μην είναι ευάλωτη στη βία και στη λήθη. .Αυτοί οι στίχοι είναι το ρεφρέν του τραγουδιού "Εν κατακλείδι".

«Παίρνουμε σβάρνα τους γιατρούς / αδύνατοι μπροστά στους δυνατούς»: Μια καταγγελία για την έλλειψη υγειονομικής περίθαλψης και κοινωνικής δικαιοσύνης, που αφήνει τους εθισμένους στη μοίρα τους. Λέει  παίρνουμε σβάρνα τους γιατρούς, δηλαδή ότι δεν βρίσκουμε κάποιον που να μας βοηθήσει να ξεφύγουμε από την εξάρτηση. Λέει ότι είμαστε αδύνατοι μπροστά στους δυνατούς, δηλαδή ότι είμαστε θύματα των εξουσιαστών, που επωφελούνται από τη δυστυχία μας

«Και συναντάμε ξέμπαρκους Θεούς / που χάσανε το πλοίο»: Μια έκφραση της απόγνωσης και της απόλυτης απογοήτευσης, που νιώθει ο Παύλος και όσοι είναι εξαρτημένοι για τη ζωή τους. Λέει ότι συναντάμε ξέμπαρκους Θεούς, δηλαδή ότι δεν βρίσκουμε κάποιο νόημα, κάποιο σκοπό, κάποια πρόνοια, στην ύπαρξή μας. Λέει ότι οι Θεοί χάσανε το πλοίο, δηλαδή ότι δεν είχαν και δεν έχουν κάποιο ενδιαφέρον γι’ μας και γι’ αυτό που περνάμε.

Το τραγούδι "Εν κατακλείδι" από τον Παύλο Σιδηρόπουλο είναι ένα από τα πιο γνωστά και αγαπημένα τραγούδια του ελληνικού ροκ και αποτελεί μια εμβληματική σύνθεση του καλλιτέχνη.

Το τραγούδι αναφέρεται σε Ανθρωπους που βιώνουν την σκληρή καθημερινότητα και τις δυσκολίες της ζωής, αποτέλεσμα της εξάρτησης και της αδιαφορίας. Μελαγχολική και συνάμα δυναμική, η μουσική του τραγουδιού αναδεικνύει την ένταση των στίχων. Οι στίχοι του "Εν κατακλείδι" αναφέρονται σε θέματα όπως τα ναρκωτικά, η Ελευθερία, η Αγάπη και η Ανθρώπινες συνθήκες 

Η μοναδική φωνή του Παύλου Σιδηρόπουλου σε συνδυασμό με την έντονη μουσική και τους ερμηνευτικούς στίχους, καθιστούν το "Εν κατακλείδι" ένα αξιομνημόνευτο κομμάτι της ελληνικής μουσικής και ποίησης.

Το τραγούδι προσπαθεί να αναδείξει την κοινωνική αδιαφορία και αναισθησία έναντι του προβλήματος των εθισμένων στα ναρκωτικά και να προκαλέσει συνειδητοποίηση και ενέργεια για τη βοήθειά τους.

Μια καυστική κριτική στην κοινωνία και στην πολιτική της σύγχρονης εποχής

Τον Παύλο τον γνώρισα από κοντά σε πολύ νεαρή ηλικία κάποιο μήνα ενός χειμώνα του ..85 μέσω ενός κοινού μας φίλου τον Βασίλη, Θέλοντας να μου κάνει έκπληξη* με πήγε, λέγοντας μου: "Σήμερα θέλω να σου κάνω μια έκπληξη" χωρίς να μου πει περί τίνος επρόκειτο, σε μια συναυλία

στον Λόφο του Στρέφη όπου μεταξύ άλλων έπαιζε κι ο Παύλος με το συγκρότημα του τους Απροσάρμοστους. Μας σύστησε αφήνοντας μας αργότερα μόνους. Όλο σχεδόν το βράδυ το πέρασα συζητώντας με τον Παύλο, κάποια στιγμή με φώναξε στο πάλκο και τραγούδησα κάποια τραγούδια μαζί του.

*Σε λίγο καιρο έφευγα φαντάρος

Η επίσημη ιστοσελίδα του Παύλου εδω

Με Αγαπη κι Εκτιμηση 

                       morfeas

Οι "Σπυριδούλα" το 1978.
Από αριστερά, Παύλος Σιδηρόπουλος, Τόλης Μαστρόκαλος,
Τάσος Φωτοδήμος, Νίκος Σπυρόπουλος, Βασίλης Σπυρόπουλος